Op naar een Belgische influencer-wet?
16/06/2023 11:13
In navolging van de Franse influencer-wet ijvert het Belgische parlementslid Vanessa Matz (Les Engagés) voor een Belgische influencer-wet. Haar wetsvoorstel heeft de bedoeling om influencers te controleren, consumenten te beschermen en platformen verantwoordelijk te maken. FeWeb stelt zich echter de vraag of dit wetsvoorstel iets regelt wat nog niet in de Belgische wetgeving staat. Een eerste analyse.
In Frankrijk was er veel ophef over influencers die medische en financiële producten en diensten promoten vanuit Dubai.
Met haar wetsvoorstel wil ze deze 4 doelstellingen realiseren:
1. Influencers controleren en verantwoordelijk maken
Door meer transparantie te eisen, met name door een commerciële overeenkomst of virtuele of geretoucheerde foto's te vermelden;
hen te wijzen op hun rechten en plichten (ze vallen onder het rechtskader voor reclame)
Een kader bieden voor hun praktijken door het wettelijke kader dat op hen van toepassing is duidelijker te maken, met nieuwe verplichtingen voor influencers, of ze nu filmen vanuit België of Dubai, voor hun agenten en voor digitale platforms.
Handleidingen opstellen om influencers te informeren.
Opmerking FeWeb:
Deze transparantie is reeds wettelijk geregeld zowel op federaal (reclame-wetgeving en aanbevelingen van de FOD Economie) als op regionaal vlak (omzetting van de Audiovisuele Media Richtlijn waarbij de VRM (Nederlandstalige regio) en de CSA (Franstalige regio) regels en controlemechanismen hebben uitgerold). FeWeb en de het Communicatie Centrum ontwikkelden in 2018 de eerste Influencer Marketing Guidelines die in overleg met de Staatssecretaris voor Consumentenzaken, de FOD Economie en de VRM in 2022 aangepast werden. De Vlaamse VRM integreerde de regels in hun werking terwijl de Franstalige CSA in de JEP zetelt die de klachten over influencer marketing behandelt.
De vermelding van Dubai duidt op een problematiek die zich in Frankrijk voordoet, maar niet in België.
2. Abonnees en consumenten beschermen
Door hen in staat te stellen beter beschermd te zijn
Illegaal gedrag kunnen melden
Eventuele compensatie voor slachtoffers mogelijk maken
Opmerking FeWeb:
De consument is reeds wettelijk voldoende beschermd. Platforms hebben via de Europese wetgeving de verplichting om illegaal gedrag te kunnen melden. De influencer en de content creator daarentegen genieten niet van enige bescherming: zij dienen bijvoorbeeld hun adres te vermelden in hun accounts wat hun zeer kwestbaar maakt. Daarnaast dienen zij de reacties van hun volgers te monitoren en te verwerken wat organisatorisch en psychologisch belastend is. Initiatieven vanuit de sector zoals Hier Niet! om haatspraak tegen te gaan zijn meer dan welkom. Ook de Influencer FAQ helpt influencers transparant, ethisch en compliant om te gaan met hun beroepsactiviteiten.
3. Kinderarbeid op digitale platforms reguleren en kinderen het recht geven om vergeten te worden zodra ze meerderjarig zijn.
Er is een juridisch vacuüm met betrekking tot de tewerkstelling van kinderen onder de 16 jaar door influencers en content creators. Dit moet opgevuld worden in het kader van de wet van 16 maart 1971.
Ten slotte moet de wet de gevolgen van dergelijke blootstelling aan de media op de psychologische ontwikkeling van deze kinderen aanpakken. Naast de impact die beroemdheden kunnen hebben op de psychologische ontwikkeling van deze kinderen, nemen de risico's van cyberpesten, een veel voorkomend fenomeen op platforms voor het delen van video's, natuurlijk toe. Aangezien deze kinderen opgroeien en de komende jaren de volledige verantwoordelijkheid moeten nemen voor de verspreiding van deze video's, moeten hun rechten op hun imago en om vergeten te worden erkend worden. We moeten zowel ouders als kijkers van deze video's voorlichten.
Opmerking FeWeb:
Parlementslid Leen Dierick heeft reeds een voorstel uitgewerkt om de wetgeving rond kinderarbeid aan te passen naar de huidige realiteit. Deze 50-jaar oude wet houdt immers geen rekening met de digitale realiteit waarin jongeren actief zijn. FeWeb heeft feedback en input gegeven aan mevrouw Dierick om de wetgeving praktisch haalbaar en werkbaar te maken.
Het recht om vergeten te worden zit vervat in de GDPR. In contracten tussen merken en influencers moet inderdaad rekening gehouden worden met de toepassing van dit recht.
4. Platforms verantwoordelijk maken voor gebruikers en inhoud
De sociale netwerken moeten ook samenwerken met de overheid om de commerciële influencersector te reguleren en het publiek te informeren over de rechten en plichten van influencers.
Verantwoordelijkheid nemen voor de inhoud die ze plaatsen (met de mogelijkheid van verwijdering), om gebruikers beter te begeleiden en te waarschuwen.
Opmerking FeWeb:
Platforms zijn vandaag reeds verantwoordelijk via de Europese wetgeving. Zij nemen reeds maatregelen voor monitoring, controle en sancties. Daarnaast is het vooral de Vlaamse overheid die initiatieven heeft genomen om de Europese Richtlijn voor Audiovisuele Media om te zetten in het Mediadecreet waarbij de Vlaamse Regulator voor de Media zowel sensibiliseert (Content Creators Protocol) als sanctioneert bij overtredingen. Ook de Vlaamse Minister van Media Benjamin Dalle heeft initiatieven zoals de Influencer Faq genomen om influencers en content creators te informeren en te sensibiliseren. FeWeb en het Content Creators Platform werkten hieraan mee.
>> Het Content Creators Platform brengt influencers en content creators, agencies en platformen samen. Interesse om op de hoogte te blijven of actief deel te nemen?